کنوانسیون اتاوا و ۱۵ فروردین روز جهانی آگاه سازی خطرات مین های ضد نفر
سید مهدی جوادی: چهارم آوریل برابر با ۱۵ فروردین، «روز جهانی آگاه سازی درباره‌ی خطرات مین» است. این نامگذاری در دسامبر ۲۰۰۵ صورت گرفت و نخستین بار در سال ۲۰۰۶ این روز گرامی داشته شد. مجمع عمومی سازمان ملل در این سال از کشورها خواست تا با کمک به این نهاد و سازمان های مرتبط به مقابله با مشکل مین بپردازند. این روز در سال ۲۰۰۶ توسط مجمع عمومی سازمان ملل تعیین شد. طبق آمارهای اعلام شده، حدود ۷۰ کشور با مشکل و معضلات مین های کاشته شده زمینی روبرو هستند و حدودا ۱۱۰ میلیون مین خنثی نشده در سرتاسر جهان وجود دارد.
ایران نیز در این میان از جمله کشورهایی است که در رده بالای آلودگی قرار دارد، طبق اعلام (UNMAS) که وابسته به سازمان ملل متحد است ایران در کنار افغانستان، آنگولا، بوسنی و هرزگوین، کامبوج، چاد، کرواسی، عراق، مراکش، تایلند، مصر و ترکیه در جدول آلوده‌ترین کشورها قرار دارد.
در سال های گذشته به همت مرکز مین زدایی کشور وابسته به وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح اقدامات گسترده ای در جهت مین زدایی از مناطق آلوده صورت پذیرفت با این حال هنوز نیز بسیاری هموطنان عزیزمان در برخی از استان های کشور نظیر آذربایجان غربی، ایلام، کرمانشاه و خوزستان در معرض تهیدات ناشی از مین های ضد نفر قراردارند.
در دنیا نیز موضوع مین های ضد نفر یکی از دغدغه های اصلی فعالان صلح بوده است، این مین ها که بقایای آنها موجب صدمات جبران ناپذیری را به هزاران زن و کودک و کشاورز و روستایی در سرتاسر جهان فراهم کرده است، یکی از عمده ترین تهدیدات ضد بشری به حساب می آیند. در سال ۱۹۷۷ کنوانسیون ممنوعیت استفاده، ذخیره سازی، تولید و انتقال مین های ضد نفر در در اتاوا به امضا رسید و از سال ۱۹۹۹ به اجرا درآمد. این کنوانسیون با اهداف بشردوستانه در صدد پایان دادن به به رنج هایی است که از طریق مین های ضد نفر به وجود آمده است. برای رسیدن به این هدف، کنوانسیون ممنوعیت هایی را برای استفاده، ذخیره سازی، تولید و انتقال مین های ضد نفر اعمال کرده و همچنین خواستار نابودی کامل ذخایر این نوع مین ها شده است، در کنار آن تسهیلات و مشوق هایی نیز در قالب همکاری های سازمان های بین المللی، برخی صندوق های کمک مالی و در نهایت همکاری اعضای عضو پیش بینی کرده است.
متن کنوانسیون اتاوا را می توانید از اینجا ببنید
متناظر با اجرایی شدن این کنوانسیون نهادهای بین المللی مختلفی در امر مبارزه با مین های ضد نفر و کاهش آثار ضد انسانی آن شکل گرفته و فعالیت می کنند از جمله (United Nations Mine Action Service (UNMAS و Geneva International Centre for Humanitarian Demining.
در این میان برخی از کشورهای به ویژه کشورهایی که خود قربانی اصلی این مین ها هستند هنوز به این کنوانسیون نپیوسته اند، در کنار خدمات و تسهیلاتی که پیوستن به کنوانسیون برای مین زدایی و افزایش آگاهی های عمومی در خصوص این موضوع ایجاد می کند و بستر مناسبی برای هم افزایی، تعامل علمی، فنی، تکنیکی و همچنین گرفتن خدمات، ابزار و تسهیلات مالی برای کشورهای عضو ایجاد کرده است؛ وجود موادی نظیر بند ۲ یا ۵ ماده ۶ کنوانسیون موجب گشته است تا برخی کشورها به دلیل تهدیدات امنیتی که با پیوستن به این کنوانسیون ایجاد می شود از جمله لزوم ارائه اطلاعات در خصوص زاغه های مهمات مشکوک به دپوی مین های ضد نفر یا اجازه بازرسی از مناطق در تهدید که غالبا در نقاط مرزی هستند و به این کنوانسیون نپیوندند. در حال حاضر ۱۶۴ کشور عضو کنوانسیون اتاوا شده اند اما هنوز کشورهای مهمی نظیر آمریکا، اسرائیل، کره شمالی و جنوبی، ویتنام، پاکستان، لیبی، هند، چین، کوبا و همچنین کشور مصر و ایران که در صدر کشورهای آلوده به مین های ضد نفر هستند از الحاق به این کنوانسیون امتناع می ورزند.